عید غدیر یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین اعیاد در دین اسلام و به‌ویژه در مذهب تشیع به شمار می‌آید. این عید به مناسبت واقعه‌ای تاریخی در سال دهم هجری (۱۰ هجری قمری) و در روز ۱۸ ذی الحجه در محل غدیر خم واقع در نزدیک مکه برگزار می‌شود. در این مطلب به اعمال روز عید غدیر اشاره خواهیم کرد.
واقعه غدیر خم
در این روز، پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص)، پس از بازگشت از حجّة الوداع، در غدیر خم مردم را جمع کرد و در خطبه‌ای مهم، علی بن ابی‌طالب (ع) را به عنوان جانشین خود و ولی مسلمانان معرفی کرد. او فرمود: «من کنت مولا فهذا علی مولا» که به معنای «هر کس من مولا و سرپرست او هستم، علی نیز مولا و سرپرست اوست» است. این اعلان، اهمیت ویژه‌ای در تعیین مقام و منصب علی (ع) به‌عنوان امام اول شیعیان دارد.
عید غدیر علاوه بر جنبه مذهبی، نشان‌دهنده وحدت و همبستگی مسلمان‌ها است. آن را جشن می‌گیرند تا یادآور وفاداری و پیروی از ولی مسلمین باشد. در این روز، علاوه بر برگزاری مراسم جشن و برپایی دعاها و نیایش‌ها، به دیدار با خانواده و دوستان و تبریک به‌همدیگر نیز توجه می‌شود.
جشن‌های عید غدیر معمولاً با برگزاری مجالس وعظ و خطابه، برپایی دعاها و ذکر فضائل حضرت علی (ع)، پخش شیرینی و نذری و همچنین کمک به نیازمندان همراه است. به طور کلی، عید غدیر به عنوان نماد پیروی از ولایت و رهبری الهی در جامعه اسلامی مطرح است و برای مسلمانان به ویژه شیعیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
اعمال روز عید غدیر
اعمال روز عید غدیر شامل دعاها، عبادت‌ها و رسم‌هایی است که مسلمانان به‌ویژه شیعیان انجام می‌دهند تا این روز را گرامی بدارند. در زیر به برخی از این اعمال اشاره می‌شود:
- دو رکعت نماز
در این روز برای شکرگزاری و به‌جا آوردن عبادت، نماز مخصوصی به دو رکعت خوانده می‌شود. در هر رکعت پس از حمد، سوره «فاتحه» و سپس سوره «غدیر» (سوره ۵۴ آیه ۳) خوانده می‌شود.
- دعای غدیر
خواندن دعای غدیر از اعمال مهم این روز است. این دعا به تجلیل از مقام حضرت علی (ع) و یادآوری واقعه غدیر پرداخته و استغفار و طلب رحمت از خداوند در آن آمده است.
- تبریک به یکدیگر
در این روز، مسلمانان باید یکدیگر را تبریک بگویند و به یاد آوری مقام امامت بپردازند. تبریک به یکدیگر از سنت‌های زیبای این روز است.
- روزه گرفتن
برخی از افراد در روز عید غدیر روزه می‌گیرند، هرچند روزه گرفتن در این روز واجب نیست.
- پخش نذورات و شیرینی
پخش شیرینی و نذورات بین مردم به عنوان نماد شکرگزاری و خوشحالی از این عید، از رسوم مرسوم در این روز است.
- زیارت حضرت علی (ع)
زیارت امام اول شیعیان، حضرت علی (ع) در این روز توصیه شده است.
- گفتن دعا و نیایش
دعا برای سلامتی و بهبود وضعیت مسلمانان و همچنین دعا برای ظهور امام زمان (عج) از دیگر اعمال این روز است.
این اعمال نه تنها بر فعالیت‌های عبادتی فردی تأکید دارند، بلکه به ایجاد همبستگی و دوستی بین مسلمانان نیز کمک می‌کنند. عید غدیر نماد اتحاد و پیروی از ولی خدا در جامعه اسلامی است و این اعمال روش‌هایی هستند برای تجدید عهد با این مفهوم.
